‘Time does not change us, it just unfolds us’ 
_{Max Frist}

Het lijkt alsof ik mezelf niet ben, zeker in deze tijd van het jaar. Althans, mezelf zoals ik dat gewend ben op basis van voorgaande jaren. Ik liep in die laatste weken voor kerst toch vaak een beetje ‘gierend’ door het leven. Zoals een auto, waar je wel op het gaspedaal blijft trappen, maar er niets meer gebeurt.

Ruimte is geen tijd
Ik zocht de lege gaatjes in de agenda op mijn iPhone in plaats van in mijn eigen binnenwereld. Mijn agenda plande ik steevast te vol. Nu ik mezelf wat meer gewaar ben terwijl ik mijn afspraken plan, kan ik soms bij het pakken van mijn agenda al voelen dat er iets begint te knijpen in mijn onderbuik. Dat mijn stem wat hoger gaat zitten of dat het idee van die afspraak me letterlijk de adem beneemt. Iets van binnen weet precies wat ik wel en niet nodig heb. Wat niet wil zeggen dat ik altijd in staat ben dit te volgen.   Paradoxaal genoeg hebben we juist ruimte nodig om een beetje op onze binnenwereld te kunnen afstemmen, of ons überhaupt bewust te zijn dat we er een hebben. Het leven raast maar door. En als we niet opletten rennen we achter deadlines aan alsof na kerst de wereld ophoudt te bestaan. Dit nog even los van alle druk die het idee van een ‘fijne kerst’ allemaal veroorzaakt. We zoeken ons geluk niet zelden aan de oppervlakte, lekker eten en mooie cadeaus, terwijl ze in de diepte van alles minstens zo goed te vinden is.   

Aandacht naar binnen of naar buiten
Gemiddeld genomen leven we met onze aandacht voor minimaal zeventig procent in de buitenwereld en voor dertig procent in onze binnenwereld. Dat is de grootste reden dat we ons kunnen verliezen in de buitenwereld en er van binnen iets om aandacht gaat roepen. In deze tijd van het jaar, waar de verhouding tussen donker en licht ongeveer omgekeerd is, is het geen gek idee om ook onze aandacht iets meer naar binnen te richten. 

In de retraite van afgelopen november in Glastonbury hebben we daar veel mee geoefend. Geoefend om, terwijl je met anderen praat of een heilige plek bezoekt, ook met je aandacht bij jezelf en je binnenwereld te zijn.  

Kloktijd en vertraagde tijd
De kloktijd of chronologische tijd (afkomstig van de Griekse god Kronos) is geduldig. Elke gaatje kan gevuld worden en tijd kan ‘op gaan’. En als mijn online agenda er dan zo leeg uitziet, is het toch heel normaal dat ik ja zeg tegen een vriendin die nog wil afspreken? Of die extra kerstborrel van mijn werk of mijn koor?   Ik heb wat jaren nodig gehad om niet door de ogen van de wereld te kijken naar hoe ik mijn leven moest leiden en om echt af te stemmen op wat goed is voor mìj. Om te durven toegeven dat ik mijn agenda het liefst nagenoeg leeg heb de weken voor kerst. Om de simpele reden dat al het andere niet lukt. Mijn natuur is te hardnekkig, ik wordt tot stilstand en stilte gedwongen. Als ik daar aan mee werk, beleef ik deze tijd waar alles verstilt op de laag waar kerst ‘woont’. Die diepe onderstroom waarin alles zich terugtrekt en uit ontstaat. In die wereld heeft de kloktijd geen kans en heerst de eeuwigheid, of vertraagde tijd. Daar bewegen we mee in het ritme van de in- en uitademing van het leven dat door ons heen stroomt. Dat ritme is uniek en ken alleen jij. Hier kan een minuut als een eeuwigheid voelen, hier ontstaat ruimte. Het is de wereld waar Kairos, de jongste kleinzoon van Kronos heerst. Hij die verandering, inzicht en ommekeer te weeg brengt en alles van doen heeft met het timing en het ‘nu’. Uit het Griekse: ‘Gnothi Kairon’, of te wel ‘Ken uw moment!’. In het Engels wordt het vertaald als: ‘Know thy opportunity’.  

Beschermheiligen
Ik vraag me echter al jaren af hoe het kan dat ik alle regels over grenzen en energiebeheer ken en het me maar niet lukte om hier gehoor aan te geven. De afgelopen vier jaar is het antwoord me gaan dagen: Gebrek aan het contact met die onderstroom; ‘oergrond’ zoals ik het graag noem. De plek waar je uitkomt als je je subtiele lichaam, gewaarwording en waarneming serieus neemt en ook in die diepte leert voelen wie en waar je bent. En de plek waar je weet wat waar is zonder dat het ooit getoetst is. Waar onze dromen wonen die zich onherroepelijk aan ons blijven opdringen, hoe hardnekkig we ook tegenstribbelen.  Ook diegene die na twintig jaar nog steeds niet verwezenlijkt zijn. Het is de plek van het hart, de ziel, onze Daimon, zoals ik in mijn boek In de mist beschrijf. De plek waar ‘het juiste moment’ geduldig op ons ligt te wachten omdat ze van geen kloktijd weet.   De worstelingen op weg naar het verwezenlijken van onze dromen en het vinden van ‘ons moment’ zijn net als de baarmoeder voor een kind of de cocon bij een vlinder. Ze zijn de begrenzing waar we in op krachten komen. Patron betekent beschermheilige. Onze immer terugkerende patronen zijn dan ook de beschermheiligen van wie we in wezen zijn. Als we aan dit proces, inclusief de worstelingen leren meewerken, worden we de vroedvrouwen en mannen van onze eigen potentie. 

Ontkiemen, vrucht dragen en vruchten plukken.
De vier jaren dat ik aan mijn boek werkte en ook het laatste jaar rond de lancering en het ontwikkelen van de eerste retraite naar Glastonbury, zijn de eerste vruchten van een boom die al vijftig jaar zaad droeg. Ik heb zo lang gedroomd, gebeden en verlangd, zonder precies te weten naar wat. Maar nu ik ben waar ik ben voel ik wel: ja zo! Dit is wat ik wil. Hier ben ik. En wat men ook zegt of doet, deze plek; die ik voel terwijl ik schrijf; die ik voelde tijdens de retraite in Glastonbury; die ik voel door te durven spelen, om de enkele reden dat ik daar zin in heb: dàt is de katalysator die een exponentieel gevoel van thuis zijn veroorzaakt. Van vreugdevol zijn, zelfs als ik moe ben of ruzie heb met mijn dochter. Het is deze plek, dit gevoel van thuiskomen waar ik naar verlangde. En al lezen we honderden boeken; het meemaken is als een inwijding in een andere manier van leven. 

De cumulatief groeiende aanwezigheid bij deze plek maakt dat ik mezelf geen grenzen hoef op te leggen met kerst, maar steeds meer leer volgen wat ik nodig heb en waar ik nodig ben. En het luisteren hiernaar wordt bijna net zo normaal als de behoefte aan voeding of de oproep te moeten plassen. 


“Hoop schept in de mens een uitgespaarde ruimte, een openheid, 
waarin de toekomst verwacht kan worden en zich kan openbaren.”
_{Cees Zwart uit De strategie van de hoop}  

Hoop doet leven
Dus zelfs als je nog aan het ontkiemen of ontpoppen bent, of de worsteling groot of klein is. En zelfs als je denkt nog steeds niet naar die innerlijke stem te luisteren; er is altijd hoop. En hoop doet leven. Ze opent een ruimte in ons hart. Dus lieve mensen blijf hopen, juist in deze tijd. Durf je hart te laten branden van verlangen, ook als die verlangens niet (direct) vervuld worden. 

En als je de uitnodiging in deze blog wilt volgen: schep die ruimte waar je thuiskomt bij jezelf. Zodat je een thuis kunt zijn in gezelschap van – en voor anderen. Misschien zelfs moedwillig en tegen allerlei conventies van hoe het hoort in. Vooral als je er ook iets voor op moet offeren. Alleen de goden vragen offers en laten jou, net als in mythes en verhalen, tot in de diepte voelen wat echt belangrijk voor je is. 

Ik wens jullie een mooie kersttijd, 
een fijn uiteinde 
en een nog mooier nieuw begin van 2025! 
Liefs Jetske